Video's van lezingen

De lezingen die kaderleden van CompUsers tijdens CompUfairs en soms ook andere bijeenkomsten verzorgen worden vaak  op video opgenomen. Na afloop (meestal binnen een week) worden ze via deze website gepubliceerd.

Daarbij wordt gebruik gemaakt van het softwarepakket Opencast, een systeem om cursussen en lezingen via internet beschikbaar te stellen. Een aantal van deze video's laat alleen de presentator zien en horen, maar bij vele video's staan er twee vensters naast elkaar: links de presentator en rechts zijn presentatie (scherm van zijn laptop) zoals dat ook via een beamer in de zaal zichtbaar was. Bijgaande afbeelding geeft daar een beeld van.

Beide vensters kunt u naar believen groter of kleiner maken. Daarnaast zitten er nog veel meer functies in Opencast. In SoftwareBus 2013-2 staat een volledige beschrijving van deze mogelijkheden voor de toenmalige versie 1.3 van het programma, toen nog Matterhorn geheten. U kunt het artikel van de hand van Henk van Andel hier als pdf downloaden.

Inmiddels werken we met Opencast versie 3.3, waarin nogal wat is veranderd en verbeterd. Daarom volgt hier een korte beschrijving van enkele mogelijkheden die misschien niet direct voor de hand liggen. We gaan daarbij uit van het standaard geval met twee vensters, één voor de presentator en één voor de presentatie.

De wijze (modus) waarop Opencast een video toont hangt af van het apparaat waarop het de video toont. Opencast onderscheidt twee verschillende typen apparaten: desktop of laptop computers (desktop modus), en mobiele apparaten als tablets en smartphones (mobile modus). In desktop modus worden presentator en presentatie naast elkaar getoond, zoals hiervoor beschreven. In mobile modus daarentegen worden presentator en presentatie achter elkaar getoond, waarbij van de een naar de ander kan worden geveegd (swipe). Wanneer u naar de presentatie veegt wordt de presentator gepauzeerd. In de mobile modus zijn bovendien niet alle instelmogelijkheden beschikbaar, zoals inzoomen, afspeelsnelheid en de wijze waarop de twee vensters naast elkaar worden getoond.

Onafhankelijk van het apparaat kan de afspeelmodus van Opencast worden ingesteld door de URL in de adresbalk van de internet browser aan te vullen met een waarde voor de "mode" parameter: desktop of mobile. Dat gaat bijvoorbeeld zo: als er 

http://video.compusers.nl:8081/engage/theodul/ui/core.html?id=5d033fa1-270a-44cc-9bcb-3d66ace35a9f

in de adresbalk staat, en als u de video in desktop in plaats van mobile modus wilt bekijken, voegt u "&mode=desktop" aan de URL toe. Er staat dan:

http://video.compusers.nl:8081/engage/theodul/ui/core.html?id=5d033fa1-270a-44cc-9bcb-3d66ace35a9f&mode=desktop

Denk daarbij aan het "&" teken om de beide parameters (id en mode) te scheiden!

Naast desktop en mobile is er nog een derde modus, n.l. embed. Daar gaan we niet verder op in, maar als u nieuwsgierig bent kunt u gemakkelijk zelf eens onderzoeken wat die modus voor effect heeft.

Door op een van beide vensters, presentator of presentatie, te klikken wordt dit links in groot formaat getoond, terwijl het andere rechts boven in klein formaat verschijnt. Het standaard beeld komt weer terug door ergens tussen beide vensters in te klikken.

Onder de video ziet u de voortgangsbalk, die in het geval van twee vensters in segmenten is onderverdeeld, één segment per dia van de presentatie. U kunt door de presentatie navigeren door de voortgangsindicator in de vorm van een ronde knop met de muis te verplaatsen. Onderaan ziet u een tabblad "Tekst in dia's" Als u daarop klikt verschijnt er een lijst van beelden van alle dia's en de daarin voorkomende tekst zoals Opencast die heeft waargenomen. U ziet: van de tekst maakt het programma vaak abracadabra. De tekstherkenning werkt kennelijk niet zo goed. Door op een bepaalde dia te klikken wordt de voortgangsindicator aan het begin van het segment in kwestie geplaatst.

Onder de voortgangsbalk ziet u rechts een bedieningspaneelmet vijf elementen. Als u klikt op een element met een naar beneden gericht pijltje () verschijnt een menu met mogelijke instellingen. Met het meest linkse element, dat met het tandwiel, kunt u de kwaliteit van het beeld instellen. Er zijn vier mogelijkheden: laag, middel, hoog en hd. De standaard is middel voor desktop modus, en laag voor mobile modus. De kwaliteit kunt u ook met een parameter in de URL instellen, bijvoorbeeld: quality=high (de andere mogelijkheden zijn low, medium en hd).

Rechts naast de kwaliteit vindt u een bedieningselement met een vergrootglas. Daarmee is het mogelijk in te zoomen op het linker venster als dat in groot formaat wordt weergegeven. Dat gaat overigens ook door de muiscursor op het venster te plaatsen en dan de draaiknop van de muis te gebruiken.

Met het derde element, dat met een draaiknop wordt afgebeeld, kunt u de afspeelsnelheid instellen van 75% tot 300%. Zo kunt u bijvoorbeeld snel een bepaalde passage opzoeken.

Het vierde bedieningselement, voorzien van twee beeldjes van een filmrol, geeft u de mogelijkheid de twee vensters van een video met het "Picture in Picture" systeem af te beelden. U kunt kiezen uit links (zoals in de afbeelding hiernaast), rechts, naast of uit. Standaard is uit. Naast houdt in dat een verkleind venster met de presentator rechts naast een vergroot venster met de presentatie wordt getoond, net zoals wanneer u in de stand uit op het venster met de presentatie klikt. Door vervolgens op het kleine venster te klikken worden de rollen omgedraaid: de presentator wordt links vergroot weergegeven en de presentatie rechts verkleind. Een keuze voor links of rechts heeft tot gevolg dat het verkleinde venster met de presentator links dan wel rechts boven over het vergrote venster met de presentatie wordt getoond (dit is dus het eigenlijke picture in picture). Klikken op het kleine venster laat de rollen weer omdraaien. Een eenmaal voor Picture in Picture gemaakte keuze blijft ook voor andere video's bewaard, mits dezelfde browser op dezelfde computer wordt gebruikt.

Door op het laatste element, met de vier pijltjes naar de hoeken van het scherm, te klikken wordt de video full-screen getoond. Met de Escape toets herstelt u de normale toestand weer.

In het menu "Lezingen en cursussen" in de menubalk vindt u de video's van de lezingen gegroepeerd naar onderwerp. Ze zijn standaard op datum gesorteerd, met de nieuwste bovenaan. Zo is snel te zien welke nieuw zijn toegevoegd. Het is ook mogelijk op naam, presentator of duur te sorteren door op de titel van de bijbehorende kolom in de donkerblauwe balk te klikken.